بررسی وضعیت الگوی فضایی کاربری‏های ورزشی و طراحی مدل بهینه مکان یابی شهری با استفاده از gis و fahp(مطالعه موردی: شهر سبزوار)

هدف: بررسی وضعیت الگوی فضایی کاربری‏های ورزشی با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (gis) و تحلیل سلسله مراتبی فازی (fahp)و در نهایت طراحی مدل بهینه مکان یابی بوده است. برای دست یابی به این هدف، شهر سبزوار به عنوان محدوده مورد مطالعه در نظر گرفته شد. روش شناسی تحقیق: این تحقیق از نوع تحقیق توصیفی- تحلیلی بوده که محقق در آن به بررسی اطلاعات جمع آوری شده با استانداردهای موجود پرداخته است. روش جمع آوری اطلاعات از نوع میدانی و کتابخانه ای می باشد. مدل سازی اطلاعات با استفاده از نرم افزار arc gis انجام شد که بر اساس آن، پس از جمع آوری اطلاعات مکانی و توصیفی، تعیین شاخص ها و معیارهای مکان یابی با استفاده از دو روش مصاحبه و دلفی و نیز با وزن دهی آنها به کمک مدل تحلیل سلسله مراتبی فازی (fahp) پایگاه اطلاعاتی تشکیل داده شد. سپس برای هر شاخص نقشه ای تهیه و در نهایت با جمع بندی نقشه ها، به ارائه الگوی پیشنهادی استقرار کاربری های ورزشی در سطح شهر سبزوار پرداخته شد. یافته ها: با تحقیقات به عمل آمده کاربری های ورزشی کوچک در شعاع 500 متری، فقط 21? مناطق شهری را تحت پوشش خود قرار داده است و این درصد نشان می دهد که کاربری های ورزشی کوچک، استاندارد شعاع کاربری ها را رعایت نکرده اند. همچنین تحت پوشش قرار دادن 47/23 درصد جمعیت شهری از کاربری های ورزشی کوچک نشان دهنده ی کمبود این نوع از کاربری های ورزشی می باشد. به عبارتی می توان گفت کاربری های ورزشی کوچک از نظر شعاع دسترسی و تراکم جمعیت توزیع مناسبی ندارند و نیز پراکندگی فضای ورزشی کوچک در سطح شهر سبزوار عادلانه و یکنواخت نبوده است و با مشکل بهره مندی افراد از کاربری های ورزشی کوچک مواجه است. از دیگر نتایج این تحقیق نشان می دهد مناطق مرکزی شهر سبزوار (محلات قدیمی شهر) دارای کمترین نسبت درصد جوانی، بین 5? تا 10? می باشد در مقابل مناطق حاشیه ای به خصوص مناطق جنوب شرقی و شمال غربی دارای بیشترین میزان درصد جوانی جمعیت می باشد، بنابراین می توان نتیجه گرفت در این مناطق شرایط مناسبی برای ساخت و احداث کاربری ورزشی نیز وجود دارد. نتیجه گیری: سیستم اطلاعات جغرافیایی (gis) می تواند به عنوان ابزار مناسب به منظور تجزیه و تحلیل موقعیت کاربری های ورزشی و نیز مناسب جهت مکان یابی بهینه کاربری های ورزشی در اختیار پژوهشگران، برنامه ریزان، مدیران و دست اندرکاران ساخت و احداث کاربری های ورزشی قرار گیرد تا بتوانند با به کارگیری این ابزار و سایر روش های علمی دیگر مکان مناسب را جهت استقرار کاربری ورزشی به طور دقیق تر و علمی انتخاب کنند.